قهوه عربیکا چیست و چه تفاوتی با قهوه روبوستا دارد؟
قهوه عربیکا و روبوستا دو نوع مختلف از دانه های قهوه هستند که در تفاوت های بسیاری با یکدیگر مواجه هستند. این دو نوع قهوه از نظر میزان کافئین، چربی و غلظت قند با یکدیگر تفاوت دارند و به همین دلیل مزه و طعم آنها نیز متفاوت است. در این مقاله، شما با تفاوت های مهم بین قهوه عربیکا و روبوستا آشنا خواهید شد و همچنین با انواع دیگری از این دو نوع قهوه که ممکن است برای شما جالب باشد. به همراه ما باشید تا این دو نوع قهوه را بهتر بشناسیم و از تفاوت های آنها لذت ببریم.
تاریخچه قهوه عربیکا و روبوستا
منشائ و تاریخچه قهوه عربیکا
قهوه عربیکا یکی از گونه‌های اصلی قهوه است که بیشتر در مناطق با ارتفاع بالا و آب و هوای گرم کشت می‌شود. این‌گونه از قهوه از قرن هفتم میلادی در شبه‌جزیره عربستان کشت‌شده‌است و به آرامی به سایر نقاط جهان منتقل‌شده‌است. قهوه عربیکا به دلیل طعم ملایم و تلخ خود مورد علاقه بسیاری از علاقمندان قهوه قرار گرفته و امروزه بیش‌ترین سهم تولید قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. این‌گونه قهوه به دلیل نیاز به شرایط آب و هوایی خاص و زمین‌های با دمای معتدل و مرطوب برای رشد، به‌طور اصلی در مناطقی نظیر آفریقا، آمریکای مرکزی و جنوبی کشت می‌شود.
منشائ و تاریخچه قهوه روبوستا
قهوه روبوستا نیز یکی دیگر از گونه‌های اصلی قهوه است که از قرن نهم میلادی در غرب و مرکز آفریقا کشت‌شده‌است. این‌گونه قهوه دارای طعم تلخ و قوی‌تری نسبت به عربیکا است و بیشتر در مناطق با ارتفاع پایین و آب و هوای گرم کشت می‌شود. قهوه روبوستا به دلیل توانایی بیشتر در مقابل بیماری‌ها و آفات و همچنین تحمل بهتر به شرایط اقلیمی مختلف، به‌طور گسترده‌تر در جهان کشت می‌شود و حدود ۴۰٪ از کل قهوه‌های تولید و بازاریابی‌شده‌در جهان از گیاهان روبوستا است. این‌گونه قهوه به‌طور اصلی در مناطقی نظیر برزیل، ویتنام، اندونزی و کامرون کشت می‌شود و نقش مهمی در صنعت قهوه جهانی دارد.
تنوع ژنتیکی و اهمیت آن
تنوع ژنتیکی گیاهان قهوه روبوستا بسیار زیاد است و این تنوع‌ها امکان تولید قهوه‌های ویژه برای بازارهای خاص را فراهم می‌کند. این امر باعث‌شده‌که کشورهای مختلف، از جمله برزیل، ویتنام و کلمبیا، به‌طور فزاینده‌ای به کشت قهوه روبوستا علاقه‌مند شده‌اند و تولید و صادرات قهوه روبوستا به‌طور چشمگیری افزایش یابد.
مزه و طعم
تاثیر میزان کافئین بر مزه قهوه
میزان کافئین موجود در قهوه می‌تواند یکی از عوامل تعیین‌کننده مزه آن باشد. دانه‌های قهوه عربیکا معمولا حاوی کمترین مقدار کافئین هستند، با میانگین ۱-۱.۵ درصد مقدار کافئین نسبت به ۲-۲.۷ درصد محتوای کافئین در دانه‌های روبوستا. همچنین، نحوه فرآوری قهوه نیز می‌تواند بر میزان کافئین تاثیر بگذارد. برای افزایش دقت، مهم است که در هنگام خرید فنجان قهوه، برچسب محصول را بررسی کرده و یا از باریستا تخمین مقدار کافئین مصرفی در قهوه خود بپرسید. (میزان کافئین بر مزه قهوه تاثیر می‌گذارد، اما موارد دیگری مانند روش آب‌گیری و دمای آب نیز نقش مهمی در تعیین مزه قهوه دارند.)
تفاوت‌های طعمی بین قهوه عربیکا و روبوستا
دانه‌های قهوه عربیکا و روبوستا دارای تفاوت‌های زیادی در مورد طعم و مزه هستند. قهوه عربیکا معمولا دارای طعمی نرم و ملایم است که ممکن است تازه و گلابی باشد. از طرف دیگر، قهوه روبوستا دارای طعم قوی‌تر و تلخ‌تری است که ممکن است شیرینی کمتری نسبت به قهوه عربیکا داشته باشد. این تفاوت‌ها به دلیل محتوای کافئین و اسیدیته متفاوت در دو نوع قهوه است. (نکته مهمی که باید در نظر گرفت این است که تنوع زیادی در محتوای کافئین در انواع مختلف دانه‌های قهوه و ترکیبات وجود دارد، بنابراین بهتر است در هنگام خرید فنجان قهوه برچسب محصول را بررسی کرده و یا از باریستا تخمین مقدار کافئین مصرفی در قهوه خود را بپرسید.)
خصوصیات شیمیایی
مقایسه میزان کافئین
کافئین یکی از اصلی‌ترین عواملی است که تفاوت بین قهوه عربیکا و قهوه روبوستا را تعیین می‌کند. تحقیقات شیمیایی در مرکز تحقیقات غربی U.S. Department of Agriculture، Agricultural Research Service، Western Regional Research Center نشان داده است که قهوه عربیکا حاوی کمترین میزان کافئین است. این نوع قهوه حدود ۱.۲ درصد کافئین دارد در حالی که قهوه روبوستا می‌تواند تا ۲.۲ درصد کافئین داشته باشد. این تفاوت در میزان کافئین باعث می‌شود که قهوه عربیکا تلخ‌تر و ملایم‌تر از قهوه روبوستا باشد.
تفاوت‌های مواد مغذی
تحقیقات این مرکز نشان داده است که قهوه عربیکا دارای مقادیر بیشتری از مواد مغذی مانند روغن‌های چربی و قند است. این امر باعث می‌شود که قهوه عربیکا دارای بوی و طعم ملایم‌تر و متعادل‌تری باشد. همچنین، قهوه روبوستا دارای مقادیر بیشتری از مواد تانینی است که باعث می‌شود طعم آن تلخ‌تر و قوی‌تر باشد. این تفاوت‌ها در مواد مغذی باعث‌شده‌است که علاوه بر طعم، خصوصیات شیمیایی قهوه را نیز متفاوت کنند.
تاثیر مواد شیمیایی بر طعم و مزه
تحقیقات این مرکز نشان داده است که مواد شیمیایی موجود در قهوه علاوه بر تعیین طعم و مزه، می‌تواند بر اثرات سلامتی نیز تاثیرگذار باشد. برخی از مواد شیمیایی مانند آنتی اکسیدان‌ها در قهوه، می‌تواند به عنوان مواد ضد پیری و ضد التهابی عمل کرده و به بهبود سلامتی افراد کمک کند. همچنین، مواد شیمیایی موجود در قهوه می‌توانند بر ترشح هورمون‌ها و نیروی عضلانی نیز تاثیرگذار باشند. این اطلاعات نشان می‌دهد که مواد شیمیایی قهوه نه تنها بر طعم و مزه آن تاثیرگذار است، بلکه بر سلامتی انسان نیز تاثیرگذار است.
استفاده‌های متنوع
استفاده قهوه عربیکا در قهوه‌های اسپرسو
قهوه عربیکا به دلیل طعم تلخ و ملایمی که دارد، بسیار مناسب برای استفاده در قهوه‌های اسپرسو است. قهوه اسپرسو نوشیدنی قوی و کم حجمی است که با استفاده از قهوه زمین‌شده‌و تحت فشار آب بالا تهیه می‌شود. از آنجایی که قهوه عربیکا دارای مزه تلخ و ملایمی است، این نوع قهوه برای اسپرسو مناسب است و به عنوان ماده اصلی استفاده می‌شود. همچنین، قهوه عربیکا به دلیل حضور «کرما»، یک لایه نازک از کفی رنگ قهوه‌ای که بر روی بالای فنجان قرار دارد، برای اسپرسو بسیار مناسب است. همچنین، این نوع قهوه می‌تواند به صورت تنها مصرف شود یا با اضافه کردن مقدار مختلفی از شیر، نوشیدنی‌هایی مانند کاپوچینو، لاته و موکا ساخته شود.
استفاده قهوه روبوستا در قهوه‌های فرانسوی و ترکی
قهوه روبوستا به دلیل طعم تلخ و قوی‌تری که دارد، بسیار مناسب برای استفاده در قهوه‌های فرانسوی و ترکی است. قهوه فرانسوی یک روش دیگر برای ساخت قهوه است و با عبور آرام آب گرم از قهوه زمین شده، طعم و رنگ قهوه را استخراج می‌کند. از آنجایی که قهوه روبوستا دارای مزه تلخ و قوی‌تری است، این نوع قهوه برای قهوه‌های فرانسوی و ترکی مناسب است و به عنوان ماده اصلی استفاده می‌شود. همچنین، این نوع قهوه می‌تواند به صورت دستی نیز انجام شود و از این روش می‌توان برای کاهش زباله استفاده کرد.
استفاده‌های دیگر
– قهوه عربیکا برای سایر نوشیدنی‌ها مانند کاپوچینو، لاته و موکا نیز استفاده می‌شود.
– قهوه روبوستا برای سایر روش‌های قهوه‌سازی مانند قهوه فیلتر نیز مناسب است.
نتیجه گیری
با توجه به مقاله‌ای که در مورد قهوه عربیکا و روبوستا نوشته شد، می‌توان گفت که این دو نوع قهوه از نظر تاریخچه، مزه و طعم، خصوصیات شیمیایی و استفاده‌های متنوع با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند. قهوه عربیکا به دلیل منشا و تاریخچه‌ای که دارد، بیشتر در مناطق با ارتفاع بالا و آب و هوای گرم کشت می‌شود و برای قهوه‌های اسپرسو مناسب است. از سوی دیگر، قهوه روبوستا به دلیل توانایی بیشتر در مقابل بیماری‌ها و آفات و همچنین تحمل بهتر به شرایط اقلیمی مختلف، به‌طور گسترده‌تر در جهان کشت می‌شود و برای قهوه‌های فرانسوی و ترکی مناسب است. همچنین، میزان کافئین و مواد تانینی موجود در هر یک از این دو نوع قهوه نیز تاثیر زیادی بر مزه و طعم آنها دارد. بنابراین، استفاده‌های مختلف این دو نوع قهوه نشان از تنوع و گستردگی مصارف قهوه در جوامع مختلف دارد و هر یک از این انواع قهوه با توجه به خصوصیات خود، جایگاه ویژه‌ای در بازار قهوه دارند.
منابع:
What is the difference between Robusta and Arabica?
Flavor Chemistry Research at the USDA Western Regional Research Center
